Patent ve Faydalı Model Başvurusu Farkları: 5 Kritik Nokta

Sevgili girişimci ve yenilikçi ruh! Aklınızda parlayan o fikri, o çığır açıcı buluşu hayata geçirdiniz. Belki dünyayı değiştirmeyecek, ama sektörünüzü kesinlikle sarsacak bir çözüm geliştirdiniz. Peki şimdi ne olacak? En değerli varlığınızı—fikri mülkiyetinizi—nasıl koruma altına alacaksınız?

İşte tam bu noktada, Türkiye’de ve dünyada inovasyonun iki güçlü kalkanı devreye giriyor: Patent ve Faydalı Model. Birçok girişimci bu iki koruma mekanizmasının benzer olduğunu düşünse de, aralarındaki farklar uygulamanızın geleceğini, tescil süresini ve hatta maliyetini kökten değiştirebilir.

Biz dijital pazarlama, finansal okuryazarlık ve girişimcilik dünyasının nabzını tutan bir ekip olarak, karmaşık süreçleri basitleştirmeyi ve size net bir yol haritası sunmayı görev edindik. Bu derinlemesine rehberde, TÜRKPATENT süreçlerine uygun, güvenilir ve uygulamaya dönük bilgilerle, buluşunuz için en doğru koruma stratejisini belirlemenize yardımcı olacağız. Yazının sonunda sadece 5 temel farkı öğrenmekle kalmayacak, aynı zamanda “Artık hangi yolu izleyeceğimi biliyorum!” diyeceksiniz. Hazır mısınız? Girişimcilik maceranızın bu hukuki ve kritik adımını birlikte atalım.

Girişimciliğin Zırhı: Fikri Mülkiyet Neden Hayati?

Günümüzün rekabetçi pazarında, sadece iyi bir ürün veya hizmete sahip olmak yeterli değil; onu taklitçilerden koruyabilmeniz gerekir. Sürdürülebilir bir iş kurmanın temeli, yarattığınız değerin benzersizliğini resmileştirmekten geçer. Fikri mülkiyet (FM), sizin ve markanızın pazar gücünü belirleyen görünmez ama en güçlü sermayenizdir.

Bir fikri mülkiyet hakkı elde ettiğinizde, aslında bir tekel hakkı elde edersiniz. Bu, başkalarının sizin izniniz olmadan buluşunuzu üretmesini, kullanmasını, satmasını veya ithal etmesini engelleme yetkisidir. Girişimcilik yolculuğunuzda finansal özgürlüğe giden yolda lisanlama, franchise verme veya buluşunuzu yüksek bir değerle satma gibi kapıları açan anahtar, FM tescilinizdir.

Sınai Mülkiyetin Girişimcilikteki Rolü

Sınai mülkiyet, özellikle teknoloji ve üretim odaklı girişimler için hayati önem taşır. Patentler, faydalı modeller, markalar ve tasarımlar bu kapsamda yer alır. Bir yatırımcıya sunum yaparken veya bankadan kredi alırken, tescillenmiş bir buluşun değeri katlanarak artar. Neden mi?

• Risk Yönetimi: Tescilli bir buluş, olası hukuki anlaşmazlıklarda elinizi güçlendirir. Rakipleriniz yasal zemin sağlamadan sizi taklit edemez.
• Rekabet Üstünlüğü: Pazar lideri olmanızı sağlar ve fiyatlandırma gücünüzü artırır.
• Finansal Değer: Şirketinizin bilançosuna somut bir değer olarak eklenir. Bu, gelecekteki değerleme ve satış potansiyelini doğrudan etkiler.

Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) Rehberliği

Türkiye’de sınai mülkiyet hakları, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı özerk bir kurum olan TÜRKPATENT tarafından tescil edilir. Tüm başvuru süreçleri, incelemeler ve koruma şartları bu kurumun belirlediği yasal çerçevelerle yürütülür. Başvuru yapmadan önce, TÜRKPATENT’in ilgili rehberlerini incelemek ve mümkünse yetkili bir patent vekili ile çalışmak, hem zaman kaybını hem de maliyet riskini önleyecektir. Unutmayın, bu bir yarış değil, bir maraton. İlk adımı doğru atmak zorundasınız.

Patent ve Faydalı Modelin Tanımı ve Kapsamı

Patent ve faydalı model, her ikisi de buluşları koruma altına alsa da, korudukları buluşun niteliği ve derinliği farklıdır. Patent, daha karmaşık ve çığır açan yenilikler için tasarlanmışken, faydalı model daha çok mevcut bir cihaz, alet veya yöntemdeki pratik geliştirmeleri korur. Bu ayrımı anlamak, başvurunuzu doğru kategoriye yönlendirmeniz için kritik öneme sahiptir.

Patent Nedir? Üç Kriterin Önemi

Patent, teknik bir sorunu çözen yeni bir buluşun sahibi tarafından belirli bir süre üretilme, kullanma ve satma hakkının tek başına kullanılmasıdır. Bir buluşun patentle korunabilmesi için, Fikri Mülkiyet Hukuku’nda belirlenen üç temel kritere mutlak surette uyması gerekir:

1. Yenilik (Novelty): Buluş, başvuru tarihinden önce dünyanın hiçbir yerinde yazılı, sözlü, uygulamalı veya başka herhangi bir yolla kamuya açıklanmamış olmalıdır.
2. Buluş Basamağı (Inventive Step): Buluş, ilgili teknik alanda uzman bir kişi tarafından aşikar kabul edilmemelidir. Yani, mevcut teknolojinin basit bir uzantısı olmamalı, mevcut bilgi birikimini aşan teknik bir sıçrama içermelidir.
3. Sanayiye Uygulanabilirlik: Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir olmalıdır.

Patent, yüksek düzeyde teknik derinlik ve özgünlük gerektirir. Örnek vermek gerekirse, tamamen yeni bir ilaç formülü, yeni bir motor tipi veya karmaşık bir biyoteknoloji yöntemi tipik bir patent konusu olabilir.

Faydalı Model Nedir? Pratik Çözümlerin Korunması

Faydalı Model, daha az karmaşık, kısa sürede geliştirilebilen ve küçük adımlarla iyileştirilmiş buluşlar için daha uygun, hızlı ve ekonomik bir koruma sistemidir. Genellikle mevcut ürünlerin yapısında, şeklinde, üretiminde veya işleyişinde yapılan pratik yenilikleri hedefler.

Faydalı modelde de “Yenilik” ve “Sanayiye Uygulanabilirlik” kriterleri aranır, ancak üçüncü ve en önemli kriter olan Buluş Basamağı kriteri patent kadar sıkı değildir. Faydalı modellerde, yeniliğin, teknik alanda uzman biri için aşikar olup olmadığı değil, basitçe “yeni olup olmadığı” daha ön plandadır. Bu esneklik, özellikle KOBİ’ler ve bireysel girişimciler tarafından hızla geliştirilen mekanik cihazlar, aletler veya ambalaj çözümleri için büyük bir avantaj sağlar.

Örnek Senaryo: Bir kahve makinesi geliştirdiniz. Eğer makinenin çalışma prensibi ve kullandığı ısıtma teknolojisi tamamen yeniyse, bu patent konusudur. Ancak mevcut bir kahve makinesinin sadece filtre tutucusunu daha pratik ve ergonomik hale getiren yeni bir mandal mekanizması geliştirdiyseniz, bu büyük ihtimalle faydalı modeldir.

5 Temel Fark: Patent ve Faydalı Model Karşılaştırması

Patent ve faydalı model arasındaki farkları netleştirmek, stratejik bir karardır. Yanlış bir başvuru, hem zaman hem de para kaybetmenize neden olabilir. İşte size, buluşunuzun kaderini belirleyecek 5 kritik fark:

Fark 1: Yenilik Seviyesi ve Buluş Basamağı

Bu, iki koruma mekanizmasının ayrıldığı en temel ve hukuki açıdan en kritik noktadır.

Patent: Yüksek Buluş Basamağı Zorunluluğu

Patent, buluşun sadece yeni olmasını değil, aynı zamanda teknik alanda uzman bir kişiye göre tahmin edilemez veya aşikar olmayan, önemli bir teknik katkı sağlamasını gerektirir. Patent başvurunuzda, buluş basamağının neden mevcut teknolojiyi aştığını detaylı teknik raporlarla kanıtlamanız gerekir. TÜRKPATENT, bu basamağı doğrulamak için uluslararası kriterlere uygun detaylı bir inceleme süreci yürütür.

Faydalı Model: Düşük Buluş Basamağı Esnekliği

Faydalı modelde, “buluş basamağı” şartı ya aranmaz ya da patentteki kadar katı değildir. Odak, daha çok buluşun pratik faydasına ve yeniliğine kayar. Bu, özellikle küçük ölçekli geliştirmeler ve mevcut teknolojilerin iyileştirilmesi için büyük bir kolaylık sağlar. Bu esneklik sayesinde, başvuru sahipleri teknik dökümantasyon yükünden kısmen kurtulur.

Uygulama İpucu: Eğer buluşunuz tamamen yeni bir prensip üzerine kuruluysa (örn. makine öğrenimi algoritması, yeni bir kimyasal bileşik), mutlaka patent yolunu seçin. Eğer mevcut bir ürünü (örn. yeni bir kilit mekanizması) sadece daha işlevsel veya ergonomik hale getirdiyseniz, faydalı model daha hızlı ve ekonomik bir çözüm sunar.

Fark 2: Koruma Süresi ve Uzatma İmkanları

Koruma süresi, fikri mülkiyet hakkınızın ne kadar süreyle geçerli olacağını gösterir. Bu süre, buluşunuzun ticari potansiyeli ve kullanım ömrü açısından önemlidir.

Patent: Uzun Vadeli, Kapsamlı Koruma

Patent, başvuru tarihinden itibaren, genellikle 20 yıl süreyle korunur ve bu süre uzatılamaz. 20 yıl, karmaşık ve yüksek yatırım gerektiren buluşların Ar-Ge maliyetlerini geri kazanması ve piyasada tekel hakkından yararlanması için yeterli bir süredir. Bu uzun koruma, özellikle uluslararası pazarlara açılmayı hedefleyen büyük teknolojik yenilikler için idealdir.

Faydalı Model: Kısa Süreli, Pratik Koruma

Faydalı model, başvuru tarihinden itibaren 10 yıl süreyle korunur ve bu süre de uzatılamaz. Faydalı modellerin koruma süresinin patentlere göre daha kısa olması, bu tür yeniliklerin genellikle daha hızlı değişen ve gelişen alanlarda ortaya çıkmasından kaynaklanır. 10 yıl, pratik bir iyileştirmenin pazar avantajını yakalaması ve ticari potansiyelini gerçekleştirmesi için genellikle yeterlidir.

Fark 3: İnceleme Süreci ve Maliyet

Tescil sürecinin karmaşıklığı ve maliyeti, özellikle başlangıç aşamasındaki girişimciler için en belirleyici faktörlerden biridir.

Patent Süreci: Detaylı İnceleme ve Yüksek Maliyet

Patent başvuruları zorunlu olarak incelemeye tabi tutulur. Bu süreç adımları şunlardır:

1. Şekli İnceleme: Belgelerin eksiksizliği kontrol edilir.
2. Araştırma Raporu: TÜRKPATENT, buluşun yenilik ve buluş basamağı kriterlerini karşılayıp karşılamadığını görmek için uluslararası düzeyde araştırma yapar.
3. İnceleme Raporu: Araştırma raporu sonucuna göre, buluşun patentlenebilirlik kriterlerine uyup uymadığına dair detaylı bir inceleme yapılır. Bu süreç bazen ek yazışmalar ve revizyonlar gerektirebilir.

Bu detaylı inceleme süreci, patentin ortalama tescil süresini uzatır (ortalama 3-5 yıl) ve resmi harçlar, vekil ücretleri ve teknik rapor hazırlama maliyetleri nedeniyle faydalı modele göre daha yüksek maliyetlidir.

Faydalı Model Süreci: Basit İnceleme ve Düşük Maliyet

Faydalı modelde, patent sürecindeki gibi detaylı bir “buluş basamağı” incelemesi yapılmaz. Süreç genellikle şunları içerir:

1. Şekli İnceleme: Belgeler kontrol edilir.
2. Araştırma Raporu: Sadece yenilik kriteri açısından basit bir araştırma yapılır.
3. Yayın ve Tescil: İtiraz süresi sonunda tescil kararı verilir.

Bu sadeleştirilmiş süreç, faydalı modellerin tescil edilme süresini önemli ölçüde kısaltır (ortalama 1-2 yıl) ve dolayısıyla toplam maliyeti de düşürür. Faydalı model, bütçesi kısıtlı, hızlı koruma isteyen girişimciler için maliyet etkin bir çözümdür.

Fark 4: Koruma Alanı ve Uygulama Kısıtlamaları

Hangi tür buluşların patent veya faydalı modelle korunabileceği konusunda önemli kısıtlamalar mevcuttur.

Patent: Geniş Kapsam, Yöntem Koruması

Patent, ürünlerin yanı sıra süreçleri ve yöntemleri de koruma altına alabilir. Örneğin, yeni bir üretim yöntemi, bir yazılımın yeni bir çalışma metodu veya bir kimyasal reaksiyonun iyileştirilmiş bir prosesi patentlenebilir. Bu geniş kapsam, özellikle endüstriyel süreçler ve kimyasal buluşlar için kritiktir.

Ancak dikkat: Keşifler, bilimsel teoriler, matematiksel yöntemler, zihni faaliyetler, iş planları ve bilgisayar yazılımları (yöntemle birleşmedikçe) tek başına patentlenemez.

Faydalı Model: Sınırlı Kapsam, Yöntem Koruması Yok

Türkiye’deki Faydalı Model mevzuatı uyarınca, faydalı modelle korunabilecek buluşlar, genellikle ürünlere (cihazlar, aletler, makineler) odaklanır. Faydalı model şunları koruma altına alamaz:

• Kimyasal maddeler ve yöntemler
• Biyolojik maddeler ve yöntemler
• Eczacılıkla ilgili maddeler
• Üretim usulleri (yöntemler)

Eğer buluşunuz bir üretim yöntemi, bir kimyasal proses veya bir ilaçsa, faydalı model sizin için uygun değildir ve doğrudan patent başvurusu yapmanız gerekir. Faydalı model, daha çok mekanik alandaki pratik yenilikler için tasarlanmıştır.

Fark 5: Başvuru ve Tescil Hızı

Piyasaya hızlı girmek ve rekabet avantajını kaybetmemek isteyen girişimciler için başvuru ve tescil hızı hayati bir faktördür. Tescil süresindeki fark, işletmenizin stratejik zamanlamasını etkiler.

Patent: Uzun ve Kademeli Süreç

Patent başvurusu, detaylı inceleme süreci nedeniyle daha uzun sürer. En iyi ihtimalle 3 yıl, karmaşık buluşlarda ise 5 yıla kadar sürebilir. Bu uzunluk, buluşun teknik doğruluğunu uluslararası standartlarda kanıtlama zorunluluğundan kaynaklanır.

Faydalı Model: Hızlı Tescil ve Hızlı Koruma

Faydalı modelin en büyük avantajı hızdır. Detaylı teknik inceleme zorunluluğu olmadığı için, faydalı modellerin tescil süresi genellikle 12 ila 18 ay arasında tamamlanabilir. Piyasaya hızla çıkması gereken, kısa ürün ömrüne sahip veya rakiplerin hızla taklit edebileceği ürünler için bu hız inanılmaz bir rekabet avantajı sağlar.

Ne Zaman Patent, Ne Zaman Faydalı Model Seçmeli?

Doğru seçimi yapmak, buluşunuzun niteliğine, bütçenize ve pazar stratejinize bağlıdır. İşte karar verme sürecinizi basitleştirecek pratik bir rehber:

Patent Başvurusu Yapmalısınız Eğer:

• Buluşunuz, ilgili teknik alanda çığır açan, daha önce hiç görülmemiş bir teknoloji veya prensip içeriyorsa.
• Buluşunuz karmaşık bir üretim yöntemi, kimyasal bileşik, ilaç formülü veya biyoteknoloji uygulaması ise.
• Buluşunuzun ticari ömrü uzun olacaksa (20 yıla yakın korumaya ihtiyacınız varsa).
• Bütçeniz, detaylı inceleme ve vekil ücretlerini karşılayacak düzeydeyse ve uzun tescil süresini bekleyebiliyorsanız.

Mini Vaka Analizi: Elif, tamamen biyolojik atıklardan yenilenebilir enerji üreten yeni bir reaktör sistemi geliştirdi. Bu yeni bir yöntem (proses) içerdiği ve teknik alanda yüksek buluş basamağı taşıdığı için, Elif’in tek seçeneği Patent başvurusu yapmaktır. Faydalı model başvurusu bu yöntemi korumaz.

Faydalı Model Başvurusu Yapmalısınız Eğer:

• Buluşunuz, mevcut bir cihaz, makine veya aletin yapısında sadece pratik bir iyileştirme veya yeni bir mekanizma içeriyorsa.
• Hızlıca pazar avantajı sağlamak ve korumayı kısa sürede elde etmek istiyorsanız.
• Bütçeniz kısıtlıysa ve maliyet etkin bir koruma arıyorsanız.
• Buluşunuzun ticari ömrünün kısa olacağını ve 10 yıllık korumanın yeterli olacağını düşünüyorsanız.
• Buluşunuz, kimyasal süreçler veya yöntemler kapsamına girmiyorsa, sadece ürün odaklıysa.

Mini Vaka Analizi: Can, inşaat sektöründe kullanılan bir merdivenin daha hızlı ve güvenli kilitlenmesini sağlayan yeni, ergonomik bir menteşe mekanizması icat etti. Bu, mevcut bir ürüne getirilen mekanik bir iyileştirme olduğundan, Can faydalı model başvurusu yaparak hem hızlıca tescil alabilir hem de daha düşük maliyetle koruma sağlayabilir.

Başvuru Sürecinde Sık Yapılan Hatalar

Başvuru sürecinde yapılan hatalar, sadece zaman kaybına değil, aynı zamanda buluşun kamuya açıklanarak koruma hakkının tamamen kaybedilmesine yol açabilir. Bu nedenle bu uyarılara dikkat edin:

1. Erken Kamuoyu Açıklaması

Buluşunuzu tescil başvurusunu yapmadan önce bir fuarda sergilemek, sosyal medyada paylaşmak veya bir makalede yayınlamak, “yenilik” kriterini ortadan kaldırır! Başvurunuzdan önceki hiçbir kamuoyu açıklaması kabul edilemez. Fikrinizi pazarlamaya başlamadan önce mutlaka TÜRKPATENT’e resmi başvuruyu yapmış olmalısınız.

2. Yanlış Koruma Yolu Seçimi

Eğer buluşunuz yüksek buluş basamağı taşıyorsa ve siz maliyeti düşürmek için faydalı model başvurusu yaparsanız, tesciliniz daha zayıf kalır ve rakipleriniz tarafından daha kolay taklit edilebilir. Tam tersi durumda, basit bir yeniliği patentlemeye çalışmak ise gereksiz maliyet ve uzun bekleme süresi anlamına gelir.

3. Detaylı Tarifname Eksikliği

Başvurunun kalbi, teknik tarifnamedir. Buluşunuzu o alanda uzman bir kişinin uygulayabileceği kadar açık, net ve eksiksiz bir şekilde tanımlamak zorundasınız. Yetersiz veya hatalı bir tarifname, tescilinizin geçersiz sayılmasına neden olabilir. Bu nedenle profesyonel bir patent vekiliyle çalışmak kritik öneme sahiptir.

Finansal Okuryazarlık ve Fikri Mülkiyetin Değeri

Girişimci olarak sadece ürün geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda bir varlık yöneticisi gibi düşünmek zorundasınız. Finansal okuryazarlık, fikri mülkiyetin sadece bir yasal zorunluluk değil, aynı zamanda en değerli finansal varlığınız olduğunu anlamaktır.

Tescilli bir patent veya faydalı model, şirket değerlemesinde ‘Maddi Olmayan Duran Varlık’ olarak yer alır. Bu varlıklar, şirketinizi satarken, yatırım alırken veya risk sermayesi ararken pazarlık masasında elinizi güçlendirir.

Sürdürülebilir Gelir ve Lisanslama Potansiyeli

Patent ve faydalı modelin en cazip yönlerinden biri pasif gelir yaratma potansiyelidir. Buluşunuzu kendiniz üretmek yerine, büyük şirketlere lisanslayabilir ve her satıştan telif (royalty) geliri elde edebilirsiniz. Bu, sermayesiz bir şekilde sürdürülebilir ve ölçeklenebilir bir gelir akışı oluşturmanın mükemmel bir yoludur.

Lisanslama geliri elde edebilmek için buluşunuzun tescilinin sağlam, hukuki açıdan kusursuz ve pazar tarafından talep gören bir alanda olması şarttır. Bu da bizi tekrar doğru koruma stratejisini seçme konusuna getirir: Faydalı model ile hızlıca küçük bir pazar avantajı mı yoksa patent ile yirmi yıllık küresel bir tekel hakkı mı hedefliyorsunuz?

Unutmayın, finansal özgürlük, sadece ne kadar kazandığınızla değil, kazancınızı ne kadar etkili koruyabildiğinizle de ilgilidir. Fikri mülkiyet, finansal zırhınızdır.

Yasal Uyarı ve Risk Bilgilendirmesi: Bu makale, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır ve hukuki veya finansal tavsiye yerine geçmez. Patent ve faydalı model süreçleri teknik ve hukuki detaylar içerdiğinden, başvurunuzu yapmadan önce mutlaka yetkili bir patent vekili veya hukuki danışmanla çalışmanız gerekmektedir. Fikri mülkiyet süreçleri risk içerir; başvuruların tescil edilememe, itiraz görme veya ileride geçersiz sayılma riski bulunmaktadır.

Sonuç: Şimdi Sıra Sende, Koruma Kalkanını Oluştur!

Gördüğünüz gibi, Patent ve Faydalı Model, sadece iki farklı terim değil, tamamen farklı stratejilere ve hedeflere hizmet eden iki ayrı koruma mekanizmasıdır. Birisi detaylı ve uzun vadeli koruma sağlarken, diğeri hızlı ve pratik çözümler sunar. Girişimcilik yolculuğunuzda, bu kararı vermek en az ürününüzü geliştirmek kadar önemlidir.

Fikri mülkiyetinizi koruma altına almak, sadece sizi taklitçilerden korumakla kalmaz, aynı zamanda pazar gücünüzü artırır, yatırım çekmenizi kolaylaştırır ve şirketinizin değerini maksimize eder. Unutmayın, o değerli buluş, sizin emeklerinizle, uykusuz gecelerinizle ortaya çıktı. Onu korumak, başarınızın sürdürülebilirliğini sağlamak demektir.

Şimdi yapmanız gereken, buluşunuzun niteliğini tarafsız bir gözle değerlendirmek, bütçenizi belirlemek ve TÜRKPATENT süreçlerinde uzmanlaşmış bir patent vekili ile iletişime geçmektir. Harekete geçmekten korkmayın; en büyük risk, en değerli fikrinizi korumasız bırakmaktır. Başvuru dosyanızı hazırlayın ve buluşunuzun geleceğini güvence altına alın!

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Patent mi daha iyidir, Faydalı Model mi?

Daha iyi ya da daha kötü diye bir ayrım yoktur; sadece daha uygun olan vardır. Buluşunuz teknik alanda önemli bir sıçrama içeriyorsa ve uzun koruma (20 yıl) gerekiyorsa patent daha iyidir. Eğer buluşunuz mevcut bir ürüne getirilen basit, mekanik ve pratik bir iyileştirme ise faydalı model (10 yıl koruma, hızlı tescil) daha avantajlıdır. Seçim, buluşun niteliğine ve ticari stratejinize bağlıdır.

Patent başvurusu ne kadar sürer ve maliyeti nedir?

Patent başvurusu, zorunlu araştırma ve inceleme süreçleri nedeniyle Türkiye’de ortalama 3 ila 5 yıl sürebilir. Maliyetler (resmi harçlar, araştırma ücretleri ve profesyonel vekil ücretleri dahil) faydalı modele göre daha yüksektir ve buluşun karmaşıklığına göre önemli ölçüde değişebilir. Faydalı Model ise ortalama 1 ila 2 yıl içinde sonuçlanır ve genel maliyeti daha düşüktür.

Bir buluş hem patent hem de faydalı model olarak başvurulabilir mi?

Hayır, aynı buluş için aynı anda hem patent hem de faydalı model başvurusu yapılması mümkün değildir. Başvuru sahibi, başvuru esnasında buluşunu hangi kapsamda korumak istediğine karar vermelidir. Ancak, mevzuat, bazı durumlarda başvuru sahibine patent başvurusunu faydalı modele veya faydalı modeli patente dönüştürme hakkı tanır.

Yazılımlar veya iş metotları faydalı modelle korunabilir mi?

Hayır. Türk mevzuatına göre, bilgisayar yazılımları, iş metotları, bilimsel teoriler ve estetik yaratımlar tek başına fikri mülkiyet kapsamına girse de, faydalı model koruması altında değildir. Eğer yazılımınız veya iş metotunuz, somut bir teknik etki veya yeni bir üretim süreci içeriyorsa, bu sadece patent başvurusu yoluyla korunabilir.

Patent başvurusu yapmadan önce gizliliğe dikkat etmek neden bu kadar önemli?

Patent sisteminin temel kriteri “yeniliktir”. Eğer buluşunuzu (teknik detaylarını) patent başvurusu yapmadan önce herhangi bir yerde yayınlarsanız, sergilerseniz veya kamuya açıklarsanız, buluşunuz yenilik niteliğini kaybeder. Bu durum, TÜRKPATENT veya uluslararası kuruluşlar nezdinde başvurunuzun reddedilmesine neden olur. Bu nedenle, gizlilik (NDA – Non-Disclosure Agreement) anlaşmaları tescil öncesinde hayati önem taşır.

Patent başvurusu için teknik tarifname nasıl hazırlanmalıdır?

Teknik tarifname, buluşun tüm ayrıntılarını, çözümlediği sorunu, bilinen önceki teknik durumu, buluşun kendisini, uygulama örneklerini ve en önemlisi “istemleri” içermelidir. İstemler, patentin hukuki sınırlarını çizen kısımdır ve korunacak alanı belirler. Doğru ve geniş kapsamlı istemler yazmak, genellikle profesyonel patent vekillerinin uzmanlık alanıdır.